13 oktober is het Wereld Trombose Dag

Bij trombose raakt een bloedvat in het lichaam verstopt door een bloedstolsel. Dit stolsel belemmert of blokkeert de bloeddoorstroming. Dit kan in alle bloedvaten in het lichaam gebeuren. Trombose kan gevaarlijk zijn en leiden tot ernstige, blijvende klachten en zelfs tot overlijden.

Het bloed in ons lichaam kent een systeem van stolling en antistolling. Bij trombose is dit systeem van stolling en antistolling uit balans en kunnen er ongewenste bloedstolsels ontstaan.

Bij een bloedstolsel in een ader spreken we van veneuze trombose. Een stolsel in een slagader noemen we arteriële trombose. Veneuze trombose kan in alle aderen van het lichaam ontstaan. De meest voorkomende vormen zijn trombose in het been, in de arm, in de longen (longembolie) en in de afvoerende aderen in de hersenen (sinustrombose). Bij arteriële trombose verstopt een bloedstolsel een slagader, een bloedvat dat zuurstofrijk bloed naar de spieren en organen in ons lichaam brengt. De meest voorkomende vormen van arteriële trombose zijn een hartinfarct en een herseninfarct. Arteriële trombose is acuut en levensbedreigend.

Het verhaal van Carla

Carla Vos kreeg een herseninfarct op 22 december 2018: “Ik was bij de Albert Heijn en weet alleen nog dat ik ‘s avonds wakker werd in het UMC Groningen. ‘Je hebt een herseninfarct gehad’, werd mij verteld. Vanaf toen werd alles anders. Als ik moe ben, moet ik langzaam praten. Anders ben ik niet te verstaan. Ik kan niet meer autorijden. Fietsen lukt alleen nog op een driewieler. En zelfs lopen gaat soms lastig, vooral als het koud is. Maar ik had ergens nog geluk. Als ik niet bij de Albert Heijn was geweest toen het gebeurde, was ik er nu niet meer geweest. Daarom vind ik het zo belangrijk dat er meer onderzoek komt naar herseninfarcten. Het kan iedereen overkomen, maar áls het gebeurt hoop je op een zo goed mogelijke behandeling.”

Risicofactoren veneuze trombose

Veneuze trombose kan ontstaan als de wand van een bloedvat is beschadigd, als het bloed langzamer stroomt of als de samenstelling van het bloed verandert, of door een combinatie van deze drie.
De kans op veneuze trombose neemt bovendien toe als iemand een of meerdere van de volgende risicofactoren heeft:
• Eerdere diep veneuze trombose of longembolie
• Erfelijke aanleg (trombose in de familie)
• Hogere leeftijd
• Lange (vlieg)reis, langer dan 5 uur
• Recente operatie, zoals een heup- of knieoperatie
• Botbreuk en/of ledemaat in gips
• Bedlegerigheid of rust, bijvoorbeeld bij ziekte of een verstuikte enkel
• Kanker
• Zwangerschap en kraambed
• Gebruik van de anticonceptiepil
• Ernstig overgewicht
• Roken

Risicofactoren arteriële trombose

Arteriële trombose ontstaat vaak door afwijkingen in de vaatwand, en bij een of meerdere van de volgende risicofactoren:
• Eerdere arteriële trombose
• Hoge bloeddruk
• Hoog cholesterolgehalte
• Overgewicht
• Gebrek aan lichaamsbeweging
• Diabetes
• Hart- en vaatziekten op jonge leeftijd en/of bij familieleden
• Roken
• Hartritmestoornissen zoals boezemfibrilleren
• Een kunsthartklep

Trombose voorkomen

Heeft u een verhoogd risico op trombose? Dit kunt u zelf doen om de kans op trombose te verkleinen:
• Val af als u te zwaar bent
• Gebruik uw medicijnen volgens voorschrift
• Voorkom lang stilzitten en beweeg of strek uw voeten en benen regelmatig (bijvoorbeeld lang reizen met auto of vliegtuig)
• Stop met roken: dit voorkomt arteriële trombose en verlaagt het risico op (complicaties na) veneuze trombose
• Heeft u een medische compressiekous voorgeschreven gekregen van uw arts? Draag deze iedere dag, ook als het warm is.

Zowel veneuze als arteriële trombose wordt behandeld met antistollingsmiddelen. Deze zorgen ervoor dat het stolsel niet groter wordt en het lichaam de tijd krijgt om het stolsel op te ruimen. Een arts kan ook adviseren om voor een bepaalde periode een medische compressiekous (therapeutische elastische kous of steunkous) te dragen bij een trombosebeen of -arm.

Meer weten? Op trombosestichting.nl vraagt u de brochure over trombose aan. De Trombosestichting Nederland geeft voorlichting en financiert wetenschappelijk trombose-onderzoek.