Angststoornis: wanneer angst uw leven beheerst

Iedereen is wel eens bang. En dat is maar goed ook, want gevoelens van angst waarschuwen voor dreigend gevaar. Als u bijvoorbeeld een auto met volle vaart op u af ziet rijden, dan maakt uw lichaam zich klaar voor actie, zodat u snel weg kunt rennen. Dit is een gezonde reactie. Maar wat is het verschil tussen ‘gewone’ angst en een angststoornis? Bang zijn voor een leeuw is verstandig. Maar als u een angstreactie krijgt bij het zien van een leeuw op televisie, dan kan uw angst u belemmeren.

Wanneer u regelmatig last hebt van diverse kenmerken van een angststoornis (zoals bewuste vermijding van de angstbron of buitenproportionele angst ten opzichte van het werkelijke gevaar) en dit zorgt voor problemen in de sociale of beroepsmatige sfeer, dan kan er sprake zijn van een angststoornis. Deze diagnose kan alleen gesteld worden door een psychiater of psycholoog.

Om hoeveel mensen gaat het?

Bijna 20% van de Nederlandse bevolking heeft ooit in zijn of haar leven last gehad van een angststoornis. Onder hen zijn meer vrouwen dan mannen. Het gaat om serieuze klachten die de kwaliteit van leven ernstig aantasten.

Er zijn verschillende soorten angst-stoornissen, bijvoorbeeld:
• De sociale angststoornis. Dit is een grote angst om raar gevonden te worden of de angst om bijvoorbeeld te blozen of trillen in gezelschap
• De paniekstoornis: iemand heeft dan regelmatig paniekaanvallen op volkomen onverwachte momenten
• Agorafobie: bij velen bekend als ‘pleinvrees’ of ‘straatvrees’. Iemand is dan extreem angstig om alleen buitenshuis te zijn, in menigten, het openbaar vervoer, afgesloten ruimten zoals winkels of bioscopen of juist open ruimten zoals bruggen of marktpleinen
Zo zijn er nog meer varianten die hier niet genoemd worden.

Hoe ontstaat een angststoornis?

Een angststoornis ontwikkelt zich door een combinatie van biologische, sociale en psychische factoren. Zo komen angststoornissen in sommige families vaker voor dan in andere. Een angststoornis begint vaak na een ingrijpende gebeurtenis, zoals een sterfgeval, een ernstige ziekte of de scheiding van iemands ouders. Maar ook leuke dingen als de geboorte van een kind kunnen aanleiding zijn voor een angststoornis.Persoonlijke eigenschappen als slecht voor uzelf opkomen, het moeilijk kunnen uiten van gevoelens en het uit de weg gaan van conflicten zijn ook van invloed of u wel of niet een angststoornis krijgt.

Wat kunt u zelf doen?

Een angststoornis gaat bijna nooit vanzelf over. Het is daarom belangrijk om niet te wachten met het zoeken van hulp. Het belangrijkste is dat iemand met een angststoornis toegeeft dat hij of zij een probleem heeft en daar iets aan wil veranderen. Dit kan eventueel zelf en/of samen met anderen, maar als de angststoornis het dagelijks leven (ernstig) belemmert is het verstandig te gaan praten met de huisarts. Hij of zij kan helpen met het vinden van passende hulp en bijvoorbeeld doorverwijzen naar een professionele hulpverlener zoals een psycholoog of psychiater.

Een aantal tips:
• Probeer een goed beeld te krijgen van uw angst. Bepaal bijvoorbeeld welke invloed deze angst op uw leven heeft. Stel uzelf vragen als: Waar ben ik bang voor? Wat betekent deze angst voor mijn leven?
• Praat over uw angsten met mensen in uw omgeving, zoals uw familie of vrienden.
• Bepaal welke klachten u ervaart bij beginnende paniek of angstgevoelens. Stel uzelf vragen als: Wat voel ik als mijn paniek of angst opkomt? Wat gebeurt er precies in mijn lichaam?
• Probeer situaties waar u bang voor bent niet te vermijden. De voor u angstige situaties en momenten vermijden, houdt uw angst juist in stand. Wanneer u situaties waar u bang voor bent leert op te zoeken, draagt dit op de lange termijn bij aan het verminderen van uw angsten.
• Wanneer u uzelf blootstelt aan uw angsten, is het goed om vaardigheden onder de knie te hebben die uw lichaam en geest tot rust brengen en rustig houden. Ademhalings- en ontspanningsoefeningen kunnen u helpen om moeilijke situaties aan te kunnen.

Op de website van Fonds Psychische Gezondheid staat een brochure over angststoornissen. Ook kunt u testen of angst een grote rol speelt in uw leven en of u aanleg hebt voor angst. Ga naar www.psychischegezondheid.nl/ voor meer informatie.