Bevolkingsonderzoek darmkanker vanaf 50 jaar?

Het bevolkingsonderzoek spoort in Nederland duizenden gevallen van darmkanker op en weet op termijn 1 op de 3 sterfgevallen van deze ziekte te voorkomen. Om het bevolkingsonderzoek nog succesvoller te maken pleit de Maag Lever Darm Stichting samen met artsen voor het vervroegen van de deelnameleeftijd naar 50 jaar. Dat is in lijn met Europese richtlijnen, levert gezondheidswinst op en is relatief eenvoudig in te voeren.

Van 2014 tot en met 2019 zijn alle Nederlanders tussen de 55 en 74 jaar door het RIVM uitgenodigd om deel te nemen aan het bevolkingsonderzoek. Bernique Tool, directeur van de Maag Lever Darm Stichting: ‘Vijf jaar na invoering kunnen we spreken van een groot succes. Met een deelnamegraad van 72 procent is Nederland internationaal koploper deelname bevolkingsonderzoek, zijn er duizenden gevallen van darmkanker opgespoord en is er veel onnodig leed voorkomen. Dat komt omdat er een goed lopend bevolkingsonderzoek is. Wat ons betreft de ideale basis om vroege opsporing nog effectiever te maken. Er zijn verschillende mogelijkheden om het programma te optimaliseren. Een van die mogelijkheden is de leeftijdsgrens te verlagen naar 50 jaar. Op basis van eerdere onderzoeken blijkt dat daarmee meer mensen met darmkanker worden opgespoord en iedere persoon bij wie we er op tijd bij kunnen zijn telt. Daarnaast zijn de kosten voor een ontlastingstest waarmee nu darmkanker wordt opgespoord relatief laag.’

Europese richtlijn

De Europese richtlijn schrijft voor dat een bevolkingsonderzoek begint op 50-jarige leeftijd. In Nederland bestaat het bevolkingsonderzoek uit een ontlastingstest. Worden in die test sporen van bloed gevonden, dan wordt de deelnemer doorgestuurd voor een darmkijkonderzoek (coloscopie). Prof. Dr. Ernst Kuipers, bestuursvoorzitter van het Erasmus MC: ‘Bij de invoering van het bevolkingsonderzoek is van de Europese richtlijn afgeweken. Belangrijke reden daarvoor was dat destijds de capaciteit van de coloscopiecentra onvoldoende was om ook de groep van 50 – 55 jarigen te screenen. Doordat er extra artsen en verpleegkundigen zijn opgeleid kunnen we de extra coloscopieën nu echter goed aan. Alle reden om nu de leeftijdsgrens te verlagen.’

Gezondheidswinst

Prof. Dr. Evelien Dekker, verbonden aan het Amsterdam UMC: ‘We zijn het bevolkingsonderzoek in 2014 gestart met een wat beperkte leeftijdscategorie omdat we zeer veel extra coloscopieën verwachtten. Nu loopt het bevolkingsonderzoek heel goed. We weten daarnaast dat de gezondheidswinst er ook voor de leeftijdsgroep 50 tot 55 jaar zal zijn. Uitbereiding is dus mogelijk én wenselijk.’

Dr. Monique van Leerdam, maag-darm-leverarts in het Antoni van Leeuwenhoek, riep eerder in Europees verband namens de UEG op dat alle Europese mannen en vrouwen van 50 jaar of ouder zich moeten laten screenen: ‘Vroege opsporing voorkomt duizenden onnodige sterfgevallen. Nu het bevolkingsonderzoek in Nederland volledig is uitgevoerd is het goed te kijken hoe we het nog effectiever kunnen maken. Leeftijdsverlaging, aanpassing van de afkapwaarde of het interval, verbetering van de testmethoden: alles wat helpt om meer gevallen van darmkanker op te sporen is welkom.’

Gezondheidsraad

Uit een peiling blijkt dat 80 procent van de Nederlanders het een goed idee vindt dat de leeftijdsgrens wordt verlaagd naar 50 jaar. Het bevolkingsonderzoek darmkanker wordt uitgevoerd door het RIVM. De Gezondheidsraad is het adviserend orgaan aan de minister. De minister van VWS besluit over de inzet van het bevolkingsonderzoek. Tool: ‘Wij dringen er op aan dat de Gezondheidsraad versneld laat zien hoe we het bevolkingsonderzoek te optimaliseren en intensiveren. We kunnen aan verschillende knoppen draaien en het verlagen van de leeftijdsgrens ligt daarin erg voor de hand. We zijn er van overtuigd dat dit veel gezondheidswinst kan opleveren. Daar komt bij dat er bij de bevolking voldoende draagvlak is.’

Darmkanker

In 2018 kregen meer dan 14.000 mensen de diagnose darmkanker: dagelijks zijn dat 40 mensen. In 56% van de gevallen betrof het een man. In 2018 overleden er 5038 mensen aan de ziekte. Dat zijn 14 doden per dag. Het bevolkingsonderzoek werd in 2014 ingevoerd. Het RIVM verwacht dat in de toekomst 1 op de 3 sterfgevallen voorkomen kan worden, en 1 op de 5 kankers eerder wordt opgespoord.