De bekkenbodemspieren van de man

Liesbeth Westerik-Verschuuren, Heidi Moossdorff-Steinhauser, Nienke de Vries-Farrouh

Een bekende Nederlandse uroloog, Dr. Bert Messelink, stelde tijdens een voordracht de vraag: ‘Vrouwen hebben geen prostaat, hebben mannen wel een bekkenbodem’? Veel van de aanwezige mannen dachten inderdaad dat mannen geen bekkenbodem hadden, dat de bekkenbodem een typisch vrouwelijke aangelegenheid was. Niets is minder waar; ook mannen hebben een bekkenbodem (zie afbeelding). Een bekkenbodem die, net als bij vrouwen, ondersteuning geeft aan de buikorganen, een bijdrage levert aan de stabiliteit van de lage rug en bekken en die een rol speelt bij de controle over urine, windjes en ontlasting en niet te vergeten bijdraagt aan een goede seksuele functie. Net als vrouwen, kunnen mannen dus ook bekkenbodem gerelateerde problemen hebben.

Wanneer de bekkenbodem minder goed functioneert kan men bijvoorbeeld last krijgen van plasklachten, urine en/of ontlastingsverlies of een erectiestoornis. Deze klachten kunnen leiden tot ongemakkelijke situaties, onzekerheid en zelfs tot sociaal isolement.

Bekkenbodemklachten kunnen ontstaan o.a. na een operatie aan de prostaat (bijvoorbeeld urineverlies) of darm (ont-lastingsverlies) maar ook door verkeerd gebruik of gewoonten. Door de ontregeling van het zenuwstelsel kunnen na een operatie ook juist urine-retentie (niet kunnen plassen), obstipatie (verstopping) of een erectiestoornis ontstaan.

De bekkenbodem speelt dus een belangrijke rol. Hij kan te zwak zijn maar ook te gespannen of niet op het juiste tijdstip worden aan- of ontspannen. Er is dan sprake van een verkeerde coördinatie. Een te zwakke bekkenbodem kan de plasbuis of de darm niet effectief afsluiten met als gevolg mogelijk urine-, windjes- of ontlastingsverlies. Ook kan een zwakke bekkenbodem leiden tot erectiestoornissen doordat de erectie niet of minder goed kan worden vastgehouden.

Een te gespannen, misschien zelfs verkrampte, bekkenbodem kan ook tot verlies van urine, windjes of ontlasting leiden, en pijnklachten. Door de voortdurende spanning nemen de spieren minder goed waar en kunnen ze minder snel en adequaat reageren op bijvoorbeeld een windje. Als de bekkenbodem te gespannen is kan dat ook leiden tot plasproblemen als toegenomen plasdrang, sproeiend plassen, niet kunnen starten met plassen (ondanks drang), niet kunnen leeg plassen of nadruppelen. Veel mannen wijten deze klachten aan de prostaat maar veelal is de bekken-bodem de (mede)oorzaak. Een te gespannen bekkenbodem kan ook leiden tot het moeilijk kunnen ontlasten omdat de ontlasting de bekkenbodem moeilijk kan passeren. Daarnaast kunnen seksuele problemen ontstaan als te vroeg klaarkomen of een pijnlijke zaadlozing. Maar een overactieve bekkenbodem kan ook leiden tot pijn in het gebied rond de penis, het scrotum en het perineum. Zo kampen veel mannen met pijn in het bekkenbodemgebied waarbij geen afwijking in de organen gevonden kan worden maar wel een te gespannen, een overactieve, bekkenbodem. Het leren ontspannen van de bekkenbodem is dan heel belangrijk.

Een coördinatiestoornis betekent dat de bekkenbodem niet op het juiste moment aanspant en / of ontspant. Dit kan bijvoorbeeld betekenen dat de bekkenbodem niet ontspant maar juist aanspant tijdens ontlasten, de ontlasting niet geloosd kan worden en obstipatie (verstopping) ontstaat. Sommige mannen spannen onbewust hun bekkenbodem aan wanneer ze willen plassen of ontlasten; ze kunnen wel ontspannen maar doen dat niet op het juiste moment.

Een bekkenfysiotherapeut kan u helpen wanneer u kampt met deze klachten. Helaas rust er nog steeds een taboe op het bespreekbaar maken van deze klachten waardoor mannen onnodig met deze klachten doorlopen. Door het taboe denken veel mannen de enige te zijn die kampt met bekkenbodemproblemen en zoekt hij geen hulp gezocht.

Wanneer u deze problemen bij uzelf herkent, neem dan contact op met uw huisarts of met een geregistreerde bekkenfysiotherapeut. Schaam u niet om hulp te vragen, uw huisarts en bekkenfysiotherapeut helpen u verder.

www.defysiotherapeut.com