De kansen van dyslexie

‘Stuur in godsnaam een paar dyslectici naar Schiphol!’*

Het kan u niet ontgaan zijn deze zomer: de wantoestanden op Schiphol. Vluchten worden geannuleerd, zijn vertraagd of vertrekken voordat de passagiers de gate bereiken. Ook het lot van de bagage is onzeker. Schiphol zoekt koortsachtig naar oplossingen maar weet niet waar te beginnen. Wat wel duidelijk is: om dit complexe probleem op te lossen zijn bijzondere vaardigheden nodig. Wat wil nu het toeval? Dat zijn precies vaardigheden waar een dyslect van nature over beschikt.

Al jaren wordt dyslexie gezien als stoornis: er is iets mis met je en dat levert je veel problemen op. Je hebt moeite met leren lezen en schrijven. Je doet je best niet, bent niet zo slim of simpelweg lui. Je wordt ervoor behandeld en moet oefenen in waar je slecht in bent: lezen en schrijven. De combinatie van de grote worsteling op school en het onbegrip uit de omgeving maakt dyslecten onzeker, faalangstig en somber. Ook schamen ze zich vaak en verbergen hun ‘stoornis’. De impact is groot: kansenongelijkheid, onderprestatie, schooluitval.

Dat kan en moet anders. De afgelopen 25 jaar blijkt uit steeds meer (neuro)wetenschappelijke onderzoek dat het dyslectische brein anders bedraad is waardoor lezen en schrijven inderdaad lastig is, maar waardoor andere vaardigheden juist sterker ontwikkeld zijn. Wij noemen dat het brede beeld van dyslexie: de uitdagingen EN de kansen zien (Dyslexie 2.0).

Wat zijn die kansen? Veel dyslecten zijn goed in het bedenken van oplossingen (big picture denkkracht), leggen verrassende verbanden (out-of-the-boxdenken), visualiseren hun ideeën, onthouden in detail gebeurtenissen en verhalen. Ook hebben ze een sterk ruimtelijk inzicht en sterke sociale vaardigheden. Niet-dyslecten kunnen deze denkvaardigheden ook hebben, maar dyslecten blinken er echt in uit. Hun breinen zijn er als het ware voor gemaakt. Daar waar cognitieve vaardigheden als lezen en schrijven vaak op te lossen zijn met IT (denk aan voorleessoftware en spellingcheckers), is dat voor bovengenoemde denkvaardigheden (in ieder geval nu nog) niet het geval. Sterker nog: onze snel veranderende maatschappij doet steeds meer beroep op deze vaardigheden.

Wat gebeurt er met het welbevinden als we ons richten op die kansen? Over die vraag hoeven we niet lang na te denken. Als een dyslect zijn uitdagingen onder de knie heeft en zijn zelfvertrouwen heeft herwonnen, dan zien we ook:
• 40% van de selfmade miljonairs is dyslectisch (onderzoek Adrian Atkinson).
• 35% van de succesvolle ondernemers in Engeland is dyslectisch (onderzoek Julie Logan).

Succesvolle voorbeelden genoeg: Graham Bell, Leonardo Da Vinci, Henry Ford, Albert Einstein, Steve Jobs, Richard Branson, Pablo Picasso, Walt Disney, Steven Spielberg etc.

Hoe uitzichtlozer de situatie op Schiphol, hoe groter de nood aan creatieve, out-of-the-boxdenkers. Het kan haast niet anders dan dat er vandaag of morgen een geweldige dyslect opstaat en Schiphol gaat helpen. Wij kunnen niet wachten!

1 – 8 oktober Week van Dyslexie

HOI Foundation organiseert jaarlijks de Week van Dyslexie. Tijdens de Week willen we meer bewustwording creëren over het brede beeld van dyslexie en bewegen van schaamte naar trots. Een week vol enthousiasme, inspiratie en positiviteit waar je als dyslect gaat ontdekken waartoe je in staat bent vanwege, niet ondanks, je andere manier van denken. Ook als (niet-dyslectische) ouder, familielid, onderwijsprofessional en/of werkgever krijg je meer inzicht in de KANSEN van dyslexie!

* De toekomst is aan neurodivergente mensen. ‘Stuur in godsnaam een paar dyslectici naar Schiphol’, door Maartje Laterveer, NRC 16 juni 2022.