Meegaan met ander gedrag

Hoe ga je om met geliefde met dementie?

tekst: Emma Schaap. Beeld: Ilvy Njiokiktjien

Onze geliefden menen we door en door te kennen. Maar dementie kan grote invloed hebben op gedrag. Uw naaste reageert anders dan u gewend bent. Hoe gaat u hiermee om?

Veranderend gedrag is een veelvoorkomend kenmerk van dementie. Wanneer uw naaste dementie heeft, krijgt u er vroeg of laat mee te maken. Vooraf is niet te voorspellen hoe het gedrag precies verandert. Soms wordt iets dat iemand altijd al deed uitvergroot. Maar het gedrag kan ook ‘nieuw’ zijn. Sommige mensen worden bijvoorbeeld zachtaardig en knuffelig. Anderen raken lusteloos, zien wanen of schieten plotseling uit hun slof.

Herman zorgde zes jaar lang voor zijn vrouw Carla. ‘Door de dementie werd Carla bozer’, vertelt hij. ‘Ze kon op straat plotseling tegen iemand uitvallen. Ik bood dan mijn excuses aan en legde uit dat ze ziek was. Voor mezelf bleef ik herhalen dat het niet Carla was die zo bozig deed, maar de dementie.’

Probeer u te realiseren dat uw naaste dat gedrag niet bewust vertoont. Hij of zij is niet wantrouwig of onrustig om u dwars te zitten. Dementie brengt onzekerheid en angst met zich mee. Bij u, maar ook bij de ander. Dat kan zich uiten in een bepaalde manier van doen.

Waarschijnlijk wilt u op de vertrouwde manier met uw naaste blijven omgaan. Gewoon, zoals u altijd gewend was. Dit is logisch, maar het werkt vaak niet. Mensen met dementie hebben een andere belevingswereld. Een die voor hen wáár is. Kijk of u mee kunt gaan in de wereld van uw naaste. Corrigeren, terechtwijzen of tegenspreken kan het gedrag negatief beïnvloeden. Bied structuur en routine, dat geeft houvast en veiligheid. Uw naaste afleiden of complimenteren bij dingen die goed gaan, kan ook helpen.

Naast de ziekte zelf, hebben ook andere factoren invloed op het gedrag. Levensloop en persoonlijkheid kunnen een rol spelen. Maar gedrag kan ook worden veroorzaakt door de omgeving of iets lichamelijks, zoals een infectie die pijn veroorzaakt.

Kunt u het gedrag van uw naaste niet plaatsen? Onderzoek dan waar het vandaan komt.

De online training ‘Omgaan met veranderend gedrag bij dementie’ op www.dementie.nl helpt u bij het achterhalen van de oorzaken van het gedrag. De cursus is ontwikkeld door het Trimbos-instituut en gaat in op zes verschillende soorten gedrag: achterdocht, afhankelijkheid, agressie, lusteloosheid, onrust in de nacht en verbloemend gedrag.

Tips

1. Verplaats u in de belevingswereld van uw naaste.
2. Ga op zoek naar de oorzaak van het gedrag.
3. Zorg voor een heldere dagstructuur met voldoende (zon)licht en beweging.
4. Bied steun en veiligheid.
5. Neem het gedrag niet persoonlijk.
6. Check of het gedrag een lichamelijke of psychische oorzaak heeft.
7. Komt u er niet uit? Schakel hulp in.

Bron: ALZ…magazine van Alzheimer Nederland