Eeuwenoude irrigatiekanalen in ere hersteld
De acht eeuwen dat er moslims woonde hebben Spanje veel goeds gebracht. Om wat uiteenlopende voorbeelden te noemen: van gehaktballetjes tot aubergines, van filosofie tot algebra en van Alhambra tot irrigatiekanalen. Afgeschaft door dictator Franco worden nu in Andalusië vanwege de grote droogte deze irrigatiekanalen opnieuw in gebruik genomen. Het project wordt uitgevoerd onder leiding van prof. José Mª Martín Civantos van MEMOLab – Laboratorio de Arqueología Biocultural, een onderdeel van de Universiteit van Granada.
Zuid-Spanje heeft enorm te lijden van de droogte als gevolg van de klimaatverandering. Als u daar de laatste jaren wel eens bent geweest, heeft dat met eigen ogen kunnen zien. Het water in de stuwmeren is meters gedaald. Een aantal stuwmeren is zelfs helemaal opgedroogd. Sommigen spreken al van een onontkoombare woestijnvorming.
Dat ook de land- en veeteelt in die regio daar veel last van hebben, zal duidelijk zijn. De grote irrigatiekanalen die in de Franco-tijd mede om prestige-redenen zijn aangelegd voldoen niet meer. Een oplossing wordt gezien in herstel van het meer dan duizend jaar oude netwerk van irrigatiekanalen. In eerste instantie is het doel voor de agrariërs de gevolgen van de klimaatverandering te beperken. Maar het gaat om meer dan alleen de economische belangen. Het project komt ook ten goede aan milieu en landschap. Bovendien heeft de samenwerking die nodig is om het irrigatiesysteem draaiende te houden en het water eerlijk te verdelen ook een verbindend effect op sociaal en cultureel gebied.
Het weer in functie herstellen van de irrigatiekanalen betekent ook herstel en behoud van historisch erfgoed. Veel kanalen stammen nog uit de middeleeuwen, maar waarschijnlijk zijn ze nog veel ouder, mogelijk stamt een aantal zelfs nog uit de tijd van de Romeinen. Exacte cijfers over de omvang van de irrigatiesystemen in het verleden ontbreken. Maar naar schatting waren er in de provincies Granada en Almería ooit zo’n 550 samenwerkings-verbanden van boeren om het land te bevloeien, totaal een gebied van rond de 200.000 hectares met daarin 24.000 km irrigatiekanalen. Dit YOUTUBE-filmpje https://youtu.be/TeQHef4NmI0 geeft – ook begrijpelijk voor wie geen Spaans spreekt – een indruk van de werkwijze van deze samenwerkingsverbanden.
Historisch onderzoek is er nu op gericht deze samenwerkingsverbanden en de gebieden die zij irrigeerden letterlijk weer in kaart te brengen. Een aantal is geheel of gedeeltelijk gemoderniseerd, maar ook van die wordt de oorsprong nader onderzocht. Het gaat er tenslotte om zicht te krijgen op dit unieke stukje Spaans erfgoed en zijn landschappelijke betekenis. Wie de waarde daarvan beseft, beseft ook wat het belang is om deze irrigatiesystemen te behouden en te herstellen, zeker in het licht van de klimaatverandering en de bedreiging van het milieu. Vanuit MEMOLab – Laboratorio de Arqueología Biocultural, wordt daarom een beroep gedaan op de bevolking om mee te werken aan het project. Dat kan onder andere door mee te helpen bij het weer open graven van de kanalen. MEMO-lab roept bovendien iedereen die delen van het irrigatiesysteem kent die nog niet in kaart zijn gebracht, deze te melden. Op die manier krijgen ze stukje bij beetje het netwerk steeds beter in zicht.
En gaat u in de toekomst op vakantie richting Granada? Misschien kunt u dan deelnemen aan een van de schaarse excursies die MEMOLab organiseert.
Meer informatie (spaanstalig)
https://regadiohistorico.es/creditos
