Fraude; zo herkent u nepberichten

Criminelen worden steeds vindingrijker en brutaler. Met nepmailtjes en neptelefoontjes proberen ze u geld afhandig te maken op zeer slinkse wijze. Het is niet nodig om bang te zijn, het gaat vooral om alert zijn. Daniëlle Ohler van het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (het CCV) geeft tips om dit soort fraude te voorkomen.

Eerst checken, dan klikken: klik niet zomaar op elk linkje

In de voorlichtingscampagne van de Rijksoverheid komt deze slogan aan bod: Eerst checken, dan klikken! Belangrijk want een e-mail, tekstbericht of betaalverzoek met een foute link erin is een veelgebruikte manier om gegevens te ontfutselen. Dit heet phishing. Met die gegevens, zoals wachtwoorden of toegangscodes, kunnen internetcriminelen mensen veel geld afhandig maken. Check altijd vooraf de echtheid van een e-mail, appje of betaalverzoek. “Wordt er om geld of persoonsgegevens gevraagd of kent u de afzender niet? Moet u heel snel reageren of maakt u een kans op een wel heel bijzondere prijs? Dan moet er wel een alarmbelletje bij u gaan rinkelen!”, aldus Ohler.

Tips om een nepmail en neptelefoontje te herkennen

Het is belangrijk om te weten dat een bank, creditcardmaatschappij, internetprovider of andere organisatie nooit per e-mail of telefoon vraagt om inlogcodes of wachtwoorden door te geven. Krijgt u de vraag, werk er dus niet aan mee en klik niet op een link in een e-mail die van een betrouwbare organisatie lijkt te zijn. Ze kunnen er bedrieglijk echt uitzien, zelfs met het logo van de organisatie. Hieronder wordt uitgelegd hoe u een nepmail en een neptelefoontje kunt herkennen.

Nepmail

• Vaag of onduidelijk e-mailadres
Een nepmail heeft misschien nog wel een normaal ogende afzender zoals de naam van de webwinkel of uw bank onderaan in de tekst staan, maar vaak wel een onduidelijk e-mailadres als afzender. Bijvoorbeeld een afgeleide versie van de echte bedrijfsnaam of instantie of met extra streepjes of cijfers. Controleer daarom het mailadres. Check de aanhef, de afzender en de bijlagen. Is het vaag, onherkenbaar, of een bijlage met .exe. Grote kans dat u te maken heeft met phishing.

• Algemene aanhef
Wordt u aangesproken met hele algemene termen zoals ‘Geachte heer/mevrouw’ of ‘Beste klant’, let dan op. Als het wel echt het bedrijf of de instantie zou zijn waar u klant bent, dan staat in de aanhef meestal in ieder geval uw achternaam en alleen ‘heer’ of ‘mevrouw’ ervoor, niet beide.

• Vraag om je persoonlijke gegevens
In veel nepmails staat het verzoek om op een linkje te klikken om uw persoonsgegevens ‘te controleren’, ‘bij te werken’ of ‘aan te vullen’. Ook kan u dan gevraagd worden in te loggen alsof u gaat internetbankieren. Doe dit nooit, want een crimineel kan u dan naar een valse website leiden en uw persoonlijke gegevens in handen krijgen. Uw bank, verzekeringsmaatschappij en overheidsinstanties vragen nooit via een e-mail naar persoonsgegevens. U kunt het bedrijf of de instantie natuurlijk wel even bellen om te controleren of ze de e-mail hebben verstuurd. Gebruik hiervoor nooit de contactgegevens in de e-mail, maar zoek deze zelf op.

• Taalgebruik en vormgeving vreemd of onjuist
De nepmails staan tegenwoordig allang niet meer bol van de taal- en spelfouten. Ook de gebruikte logo’s en foto’s worden steeds professioneler. Kijk toch goed of u onregelmatigheden tegenkomt. U kunt ook een eerdere mail van een bedrijf of instantie ernaast leggen ter vergelijking.

• Vraag om op linkjes te klikken of bijlage te openen
Criminelen die nepmails versturen, hopen dat u op de link in de mail klikt of dat u een bijlage opent. Want ze willen op deze manier schadelijke software op uw computer installeren zonder dat u het merkt. Een zip-bestand met bijvoorbeeld facturen of aanmaningen is altijd verdacht, want deze worden nooit op deze manier verstuurd.

Neptelefoontje

• Vraag om uw persoonlijke gegevens
Doet iemand zich aan de telefoon voor als een medewerker van uw bank of een bedrijf die zegt dat uw rekening is geblokkeerd of dat uw instellingen voor internetbankieren niet goed staan en dat u daarom uw rekeningnummer en inloggegevens even moet geven? Of wordt u verteld dat u een prijs heeft gewonnen waarvoor uw rekeninggegevens met u nagelopen moeten worden? Geef uw persoonlijke gegevens niet af en laat u niet ompraten of intimideren. Kap het gesprek af en verbreek de verbinding. Zoek het telefoonnummer van de bank of het bedrijf op (gebruik niet het telefoonnummer dat de beller u heeft gegeven) en check of ze u echt hebben gebeld.
• Vraag om toegang tot uw apparaten
Krijgt u telefoon van de klantenservice van uw internetprovider, een softwarebedrijf of de fabrikant van de computer, tablet of smartphone die vanaf afstand toegang vraagt tot uw apparaten om hard- of softwareproblemen op te lossen? Doe dit nooit zomaar en ga ook niet naar een website waar u software moet installeren om de problemen op te lossen. Verbreek bij twijfel de verbinding en check bij de internetprovider, het softwarebedrijf of de computerfabrikant of ze u echt hebben gebeld.

“Bent u toch opgelicht? Schroom niet om aangifte te doen bij de politie”, aldus Ohler.

Het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (het CCV) is een onafhankelijke stichting en werkt aan een veilig en leefbaar Nederland.