Huidkanker

Vormen van huidkanker

Er zijn meer dan vijftig verschillende vormen van huidkanker. Maar de huisarts kent er eigenlijk maar drie. Deze koplopers noemt men wel ‘the big three’: het melanoom (de meest beruchte vorm van huidkanker), het plaveiselcelcarcinoom (PCC) en het basaalcelcarcinoom (BCC). Die laatste vorm komt heel vaak voor. Toch melden kankerstatistieken deze basaalcelcarcinomen niet. Vermoedelijk omdat die aandoening niet dodelijk is. Dat is juist. Toch moet men de ellende niet onderschatten, die een verwaarloosd basaalcelcarcinoom kan geven. Wanneer die op een ongelukkige plek zit en operatieve verwijdering nodig is, kan dat enorme littekens opleveren. Het kan zomaar gebeuren dat een patiënt, die te laat bij zijn of haar dokter komt, een oog of de helft van de neus kwijtraakt.
De risicofactoren voor deze drie meest voorkomende huidkankers zijn in grote mate identiek. De klassieke risicofactoren voor de ‘big three’ zijn zongevoelige huid (lichte huid, al dan niet met sproeten), blauwe ogen, blond of rood haar en toenemende leeftijd. Hoe ouder, hoe meer risico op huidkanker toe. De grote boosdoener is de zon. Te vaak en te lang zonnebaden leidt tot ernstige huidbeschadiging. Dat geldt ook voor zonnebanken.

Hoe zit het in Nederland?

Meer dan 1 op de 5 Nederlanders krijgt voor het 85e levensjaar een vorm van huidkanker. Van de 56.000 patiënten die in 2016 voor het eerst de diagnose ‘huidkanker’ te horen kregen, had 75% een BCC, 10% een melanoom en 13% een PCC. In Nederland houdt men het aantal gevallen van kanker zo goed mogelijk bij. In de Nederlandse kankerregistratie werden in 2016 108.400 nieuwe kankergevallen geteld. Dat zijn alle gevallen van kanker bij elkaar. Huidkanker staat met ongeveer 12.800 op de tweede plaats, maar in dat cijfer zijn, zoals eerder gezegd, de basaalcelcarcinomen niet meegerekend (dat zijn er ongeveer 37.500). Die twee cijfers optellend, blijkt dat meer dan 50.000 Nederlanders per jaar voor de eerste maal horen dat ze aan huidkanker lijden. Huidkanker staat daarmee eenzaam aan de top van meest voorkomende vormen van kankers. Ter vergelijking de cijfers uit opnieuw het jaar 2016 voor kanker aan de dikke darm (15.000) en borst (14.000).

Toekomst

De vooruitzichten zijn niet rooskleurig. Er is nog steeds een forse toename van het aantal nieuwe gevallen van huidkanker. Bij ongeveer 30% van de mannen en bij 20% van de vrouwen van 50 jaar is sprake van een klinisch relevante zonbeschadigde huid. Een ernstig zonbeschadigde huid houdt verband met alle bovengenoemde vormen van huidkanker. In het laatste decennium nam het aantal patiënten met de diagnose huidkanker toe met ongeveer 5-9% per jaar, afhankelijk van het type huidkanker. Daarmee is huidkanker de snelste stijger van alle vormen van kanker. Huidkanker is bovendien geen acute eenmalige aandoening, maar een chronische ziekte. Behalve dat de dezelfde kanker nog wel eens terugkomt, omdat de tumor niet geheel is verwijderd, krijgen veel mensen later weer een nieuwe vorm van huidkanker.

Moedervlekken: hou ze in de gaten!

Aan huidkanker kunnen we relatief veel doen. Het eerste wat we kunnen proberen, is er voor te zorgen dat mensen minder huidkanker krijgen door ze een beetje uit de zon te houden. Of dat echt veel zoden aan de dijk zet, is twijfelachtig. Voor oudere mensen geldt dat minder dan voor kinderen, jongeren en volwassenen. Immers de kans dat op oudere leeftijd ontstane zonbeschadigingen van de huid zich nog kunnen ontwikkelen tot huidkanker, is klein.

Een andere vorm van preventie is het vroegtijdig opsporen en weghalen van verdachte plekken en vlekken. Moedervlekken zijn er in allerlei soorten en maten. De meeste zijn onschuldig, maar ook kwaadaardige moedervlekken komen voor. De belangrijkste vraag is natuurlijk hoe herken je de goede van de slechte? Voor de leek is het moeilijk om zelf onderscheid te maken. Het is aan te raden om de huisarts te bezoeken wanneer moedervlekken groter worden, bloeden, van vorm en kleur veranderen (geheel of deels), steken, jeuken of pijn doen.

Twijfelt u? Niet doen. Ga naar uw huisarts. Want vroegopsporing is de beste manier om huidkanker in het gareel te houden.