Drie kilometer nieuwe boeken per jaar
Elk jaar groeit de bibliotheek van de Universiteit van Oxford met drie kilometer nieuwe boeken. Wij zijn inmiddels zo vertrouwd met boeken dat we er niet meer bij stil staan dat die ooit zijn uitgevonden, dat er tijden zijn geweest waarin verhalen en ideeën niet konden worden vastgelegd en de mensen het moesten hebben van aan elkaar vertellen.
Het boek ‘Papyrus’ van de Spaanse schrijfster Irene Vallejo gaat over wat zich tussen toen en nu heeft afgespeeld tussen mondelinge overdracht van verhalen en kennis tot vastleggen in boeken en nu op internet. Vallejo neemt je daarbij mee naar de klassieke oudheid, van Alexander de Grote en zijn gigantische bibliotheek in Alexandrië in Egypte via het klassieke Griekenland naar het Romeinse Rijk. Zij maakt voortdurend uitstapjes naar het heden. Daardoor laat ze je met de ogen van nu die tijd zo ervaren, dat het lijkt alsof je zelf in die tijd leeft. Het is fascinerend om te zien hoe jaloezie tussen wetenschappers ook toen al onder de zon was. Hoe het bezit van boeken – en slaven om die voor te lezen – een statussymbool was. Hoe – in die tijd – een fan van een Romeinse schrijver helemaal vanuit Spanje naar Rome reist om zijn idool te ontmoeten. Hoe ook in die jaren al voorlopers van vloggers, bloggers en twitteraars bestonden met dito meetellen op basis van het aantal volgers. Fijntjes drukt zij de mensen die in onze tijd met diepe verontwaardiging reageerden op het toekennen van de Nobelprijs voor literatuur aan Bob Dylan (2016) op de neus dat ook Homerus een zanger was.
Ooit bij stilgestaan dat ons schrift een uitvinding is? dat ooit iemand heeft bedacht dat je met een beperkt aantal letters taal kunt weergeven en zo gebeurtenissen, gedachten, kennis en verhalen kunt vastleggen, overdragen en behouden? En dat diezelfde letters zich heel goed lenen voor het ordenen op basis van het alfabet?
Het vastleggen, overdragen en behouden van gebeurtenissen, gedachten, kennis en verhalen houdt ook een risico in voor mensen die liever niet willen dat bepaalde feiten herinnerd worden of bepaalde kennis wordt overgedragen, etc… En dan worden boeken verbrand, bibliotheken en archieven vernietigd. Meteen springen dan de boekverbrandingen uit de NAZI-tijd in gedachten. Maar het gebeurt veel en veel vaker. Ook in onze dagen worden bibliotheken en archieven bewust aan flarden geschoten. Om de cultuur te vernietigen. De verbrande papierresten vliegen als zwarte vlinders in het rond.
De manier waarop Irene Vallejo de geschiedenis van het boek beschrijft is zo fascinerend dat het boek alom wordt betiteld als ‘een meesterwerk’ en zij wereldwijd de ene na de andere vooraanstaande prijs voor haar boek heeft gekregen. Inmiddels totaal al bijna 40. Over de hele wereld wordt haar boek vertaald, recent zelfs in het Chinees.
Het boek is een aanrader voor iedereen met interesse in de tijd van het oude Egypte, Griekenland en Rome. Maar ook voor iedereen die iets heeft met boeken, als lezer, verkoper, schrijver, corrector, of uitgever, etc. Een waarschuwing vooraf: het boek is zo meeslepend dat als je er eenmaal in bent begonnen je het eigenlijk niet meer wilt wegleggen. En als je het hebt gelezen, zul je het ongetwijfeld aan iedereen aanraden.
