Kwaliteitswaarborg zorgboederijen
‘Kwaliteit laat je zien’ dat is het uitgangspunt van het kwaliteitssysteem van de Federatie Landbouw en Zorg (FLZ).
De Kwaliteitswaarborg Zorgboerde-rijen ondersteunt zorgboerderijen bij het zichtbaar maken van de begeleiding en zorg die zij aanbieden. Dit maakt het eenvoudiger voor deelnemers/cliënten, hun ouders/naastbetrokkenen/verwanten en zorgpartners om een zorgboerderij te kiezen die past bij hun doelstellingen en wensen. Daarnaast geeft het kwaliteitssysteem andere partijen zoals gemeenten en zorgverzekeraars inzicht in de wijze waarop de kwaliteit, bij de bij de Federatie Landbouw en Zorg aangesloten zorgboerderijen, is geborgd. Voor de ondernemer is het een belangrijke steun in het bedrijfsproces om zorgvraag en aanbod voortdurend optimaal op elkaar te laten aansluiten en daarbij steeds te blijven werken aan behoud en verbetering van de geleverde kwaliteit. Het kwaliteitssysteem maakt daarbij gebruik van de kwaliteitscirkel van Deming (PDCA-cyclus).
De Kwaliteitswaarborg Zorgboerderijen laat zien dat de zorgboerderij voldoet aan de Kwaliteitswet zorginstellingen, de Arbo-wet, de Wet Klachtenrecht, de Wet Bescherming Persoonsgegevens en de Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen.
‘Kwaliteit laat je zien’ een volwaardig keurmerk!
– Het kwaliteitssysteem is een volwaardig keurmerk dat qua inhoud o.a. is afgestemd met de Inspectie voor de Gezondheidzorg(IGZ) en voldoet aan de normen verantwoorde zorg.
– Het kwaliteitssysteem is een vragenlijst waarin de zorgboer(in) kan aangeven hoe verscheidene zaken geregeld zijn op de zorgboerderij. Hierbij is de sturing van het systeem gericht op het bereiken van het doel, het leveren van kwalitatieve zorg die aansluit bij de behoefte van de deelnemer/cliënt. De manier waarop het doel wordt be-reikt (processen/werkenwijze) wordt
waar mogelijk vrijgelaten waarmee de eigenheid, een belangrijke meerwaar-
de, van de verschillende zorgboer-derijen maximaal wordt gewaarborgd.
Eisen kwaliteitssysteem
Het Kwaliteitssysteem bevat de volgende onderdelen:
– Een profiel van de zorgboerderij met onder andere informatie over de agrarische activiteiten, de doelgroepen die welkom zijn op de zorgboerderij en welke begeleiding wordt aangeboden op de zorgboerderij;
– Informatie over het personeel en scholing, zoals functiebeschrijvingen van alle functies op de zorgboerderij, informatie over de scholing en arbeids-voorwaarden van medewerkers en de functioneringsgesprekken met mede-werkers en vrijwilligers;
– Een uitleg over het begeleidingstraject, met bijvoorbeeld een beschrijving van de kennismaking, intake, begeleiding, ontwikkeling, evaluatie, inspraak en tevredenheid van deelnemers en informatie over de samenwerkingsovereenkomsten met een zorginstelling;
– Het bijhouden van een dossier voor elke deelnemer, afspraken omtrent huisregels, vervoer, het gebruik van machines, werktuigen en apparaten. Daarnaast een beschrijving van de procedures voor medicijngebruik en medisch handelen, voor het omgaan met agressie, ongewenste intimiteiten en strafbare handelingen en een klachtenprocedure;
– Informatie over de organisatie en het beleid van de zorgboerderij, zoals de visie van de zorgboerderij, de continuïteit van de zorg en begeleiding, het samenwerken met derden, veiligheid, privacy en aansprakelijkheid.
Naast de beschrijving van de bedrijfsvoering wordt er aan de hand van deze vragenlijst een actielijst opgesteld. Deze actielijst bevat alle punten waaraan de zorgboer(in) de daaropvolgende periode moet werken. Het gaat hier zowel om korte als midden en lange termijn acties. De actielijst is een belangrijk middel om voortdurend actief te blijven werken in de kwaliteitscyclus. De voortgang van de actielijst wordt jaarlijks getoetst.
De belangrijkste bouwstenen van het kwaliteitssysteem
Het kwaliteitssysteem van de Federatie Landbouw en Zorg (FLZ) is gebaseerd op:
• Het certificatieschema zorgboerderijen waarin naast de methode ook de inhoud en de normering is vormgegeven.
• Ondersteuning en toetsing van kwaliteit in de vorm van de werkprocessen die binnen het wettelijk kader dient te vallen en voldoen aan de Normen verantwoorde zorg.
• Het onafhankelijke Resultaat Meet-systeem (RMS). Het RMS ondersteunt de deelnemer in de zorgvraag en de kwaliteit van de geboden zorg en maakt de tevredenheid van de deelnemers meetbaar en zichtbaar. Kernwoorden RMS zijn: Zelfmanagement, Eigen kracht, Cliënt-tevredenheid, Kwaliteit nieuwe stijl en Routine Outcome Measurement. Het RMS biedt de mogelijkheid om samen met de deelnemer de resultaten van de geboden zorg te meten en te evalueren.. Hierbij is ook ruimte voor input vanuit naastverwanten en/of behandelaars. De deelnemer is hier leidend.
• Een kwaliteitscyclus op basis van de kwaliteitscirkel van Deming. Het kwaliteitssysteem ondersteunt de zorgboer in het volgen van de kwaliteitscyclus (plannen, doen, evalueren en acties: PDCA). De zorgboer gaat actief aan de slag.
• Een transparant zorgaanbod. Zorg-boeren maken inzichtelijk wat zij aan zorg en begeleiding bieden en de wijze waarop dit is georganiseerd. Zo weten de zorgvrager en de zorgpartners hoe de zorg en begeleiding er voor hun uitziet.
• Het maakt de specifieke eigenschappen en de meerwaarde van de zorgboerderij zichtbaar (persoonlijk, aanbod, opzet, sfeer, omgeving)
• Onafhankelijke toetsing. Door middel van Auditering, zowel schriftelijk als in de praktijk, wordt getoetst of de zorgboer aan de normen van het kwaliteitssysteem voldoet.
• Het jaarverslag. De zorgboer legt jaarlijks verantwoording af d.m.v. een jaarverslag. Hierin komt o.a. aan bod welke zorg is geboden en hoe het zorgproces is uitgevoerd, wat is geleerd uit de evaluaties en wat er op welke punten is verbeterd of verbeterd gaat worden. Hierdoor is voortdurend leren en aanpassen een integraal onderdeel van de bedrijfsvoering van de zorgboerderij. Het jaarverslag wordt gepubliceerd op www.zorgboeren.nl.
• Onafhankelijke beoordeelding van het jaarverslag. De zorgboer wordt daarmee ondersteund in de kwaliteitscyclus. De beoordeling van het jaarverslag wordt ingezet als een schriftelijke tussentijdse audit, waarbij ook de voortgang van de acties worden getoetst
• Het kwaliteitssysteem en RMS zijn web-based ondersteund.
Wat is het ResultaatMeetsysteem? (RMS)
Een belangrijk onderdeel van het kwali-teitssysteem is het ResultaatMeetsysteem. Het Resultaatmeetsysteem is specifiek ontwikkeld voor de zorglandbouw en helpt mensen en de dierbaren in hun omgeving inzicht in te geven in hun persoonlijke ervaringen en ontwikkeling. Er ontstaat een beeld waarin zichtbaar wordt wat het met mensen doet die op de zorgboerderij verblijven. Vragen als: Hoe volg je persoonlijke groei van mensen die een maatschappelijke hulp/zorgvraag hebben, hoe kun je het zelfvertrouwen bevorderen, mensen laten voelen dat zij er toe doen, zinvol bezig laten zijn, (maatschappelijke participatie)zelfredzaamheid etc… ….
• In het RMS staat de deelnemer echt centraal! De deelnemer vult zelf de nulmeting en evaluaties in en bepaalt zelf of deze geanonimiseerde data geanalyseerd mogen worden door onafhankelijke wetenschappers. De deelnemer bepaald ook zelf of en hoe hij deze informatie gebruikt in de evaluatie met de zorgboer.
• Het Resultaat Meet Systeem slaat twee vliegen in een klap: het helpt bij het aantonen en monitoren van de kwaliteit van de zorglandbouw. Én het helpt zorgboer en cliënt bij het voorbereiden van gesprekken. Het geeft meer diepgang in de gesprekken.
• Aan de hand van de vragenlijst komen er makkelijker moeilijker onderwerpen aan bod. Het helpt bij de voorbereiding van een gesprek, en ook bij het gesprek zelf.
• Het Resultaat Meet Systeem helpt de boer niet alleen de kwaliteit van zijn zorg te meten, het maakt cliënten ook bewust van wat ze willen.
Mensen geven zelf aan of ze zich beter voelen, of ze contacten leggen, of ze het werk prettig vinden. Door de antwoorden van de deelnemers krijg je een goed beeld, en laat de zorglandbouw haar beste kracht zien: een normale omgeving maakt mensen weer mens in plaats van cliënt. In het kader van de mensen uit de zorgwereld te halen en te laten participeren in de maatschappij past dit heel goed.”
Beoordeling kwaliteitssysteem
De zorgboer vult het kwaliteitssysteem in. Als de zorgboer schriftelijk kan aantonen dat hij aan alle voorwaarden voldoet is de eerste stap in de certificering voltooid en wordt de zorgboerderij officieel geregistreerd. Als de zorgboer een jaar heeft gewerkt met het kwaliteitssysteem wordt het bedrijf getoetst door een onafhankelijke auditor. Bij een positief resultaat kent de Federatie Landbouw en Zorg het keurmerk
Kwaliteitswaarborg Zorgboerderijen toe. De registratie van de zorgboer wordt dan aangepast naar Keurmerkhouder (zie voor een overzicht het openbare register op www.zorgboeren.nl en www.landbouwzorg.nl). De beoordeling door de onafhankelijke auditor dient eens in de drie jaar uitgevoerd te worden. Daarnaast moet de zorgboerderij jaarlijks een jaarverslag indienen bij de Federatie Landbouw en Zorg om de registratie bij dit orgaan te verlengen. Dit jaarverslag wordt getoetst door een onafhankelijke beoordelaar. Bij een positief resultaat wordt de registratie van het Keurmerk met een jaar verlengd.
Landelijke Klachtencommissie
Elke zorgboerderij in Nederland is verplicht een klachtenreglement te hebben, volgens de Wet Klachtrecht Cliënten Zorginstellingen. De Federatie Landbouw en Zorg heeft een onafhankelijke Landelijke klachtencommissie ingesteld waarbij iedere zorgboerderij van de Federatie verplicht is aangesloten, daarnaast kennen sommige zorgboerderijen nog andere mogelijkheden om hun klacht kenbaar te maken deze worden dan voor die zorgboerderij aan de standaardklachtenprocedure toegevoegd.
Deelnemers/cliënten van de zorgboerderij hebben altijd de mogelijkheid om hun klacht te melden bij deze commissie. De Landelijke Klachtencommissie gaat, op het moment dat de klacht door hen ontvankelijk wordt verklaard, het proces van hoor en wederhoor starten. De klachtencommissie onderzoekt of klachten van deelnemers/cliënten gegrond zijn. Soms worden hier ook adviseurs voor ingeschakeld. De klachtencommissie verbindt daar, indien nodig, een of meerdere adviezen aan voor de zorgboerderij, de medewerkers van de zorgboerderij en/of deelnemers/cliënten, om zo de klacht op te lossen. Bij constatering door de Landelijke Klachtencommissie van een ernstige klacht met een structureel karakter, dan informeert de commissie direct de Inspectie voor de Gezondheidzorg.
De kracht en meerwaarde van de sector Zorglandbouw zit in het tweede deel van dat woord; landbouw en zijn betekenisvol werk, zijn dieren, zijn gewassen, zijn cultuur, rust, de groene natuur, buitenlucht, ruimte, zijn ritmes….Dit willen we ondersteunen en zichtbaar maken met een goed kwaliteitsysteem, dat de sector professionaliseert op het vlak van deskundigheid (personeel en vrijwilligers), veiligheid (Branche erkende RIE), en inspraak van deelnemers/clienten (ResultaatMeetsysteem, klachtenregeling, landelijke Klachten-commisie) en vooral de kwaliteit en de kracht laat zien van de zorgboerderij.
Het boerenbedrijf is een prikkelarme activerende omgeving die structuur geeft aan het leven door de werkzaamheden die er plaatsvinden.
Waarbij de mogelijkheden van de cliënt centraal staan, niet de beperkingen.
De diversiteit in contacten zoals met de boer, boerin, het gezin, veehandelaren en voederfabrikanten hebben een gezond makende uitwerking op cliënten. (Cliënten leren om een sociaal netwerk te ontwikkelen, belangrijk voor hun mogelijke re-integratie en participatie.)
Door het kleinschalige karakter is de zorgboer(in) het vaste aanspreekpunt, in reguliere dagopvang is vaak sprake van veel wisselende begeleiders. Cliënten ervaren op de zorgboerderij veel persoonlijke aandacht.
De omgeving maakt actief, de boerderij is een omgeving die stimuleert om iets te gaan doen, veel variatie in werkzaamheden.
De cliënten staan dicht bij het leven zelf, het bewust meemaken van tijd, seizoenen, dood en geboorte.
De boer en boerin vormen vanuit hun vakmanschap en identiteit een automatisch rolmodel en autoriteit op het bedrijf.
Cliënten op de zorgboerderij komen door hun werk op de boerderij meer in aanraking met groente en fruit, gezonde voeding.
Door de ruimtelijke groene omgeving geeft het boerenbedrijf rust in het hoofd van veel cliënten en minder gedragsproblemen.
Het werk dat cliënten doen, doet er toe.
Deelnemers krijgen een betere conditie, voelen zich fitter, slapen beter, positieve invloed vermoeidheid.
De zorgboerderij levert een bijdrage aan een vitaal platteland.
