Logopedie op de intensive care

Op 6 maart is het de Europese Dag van de Logopedie. Op deze dag vragen we aandacht voor het mooie vak logopedie en haar gepassioneerde beoefenaars. Het thema is dit jaar: Logopedie op de intensive care.

Patiënten komen op de intensive care te liggen na een ingrijpende operatie of als één of meerdere kritieke functies van het lichaam bedreigd zijn, zoals ademhaling, bloedsomloop of de nierfunctie. De taken van een logopedist op intensive careafdelingen zijn uiteenlopend en bestaan hoofdzakelijk uit het screenen, behandelen en begeleiden van de logopedische problemen van patiënten. Wanneer op een intensive careafdeling patiënten aan de kunstmatige beademing liggen, is spreken niet mogelijk. De logopedist biedt hulp bij het communiceren tijdens de beademing. Als patiënten weer zelf kunnen ademen, hebben ze vaak moeite met slikken, hoesten en spreken. De logopedist helpt dan met oefeningen om de controle daarover terug te krijgen.

In de behandel- en herstelfase tot aan het ontslag uit het ziekenhuis biedt de logopedist ook begeleiding aan de patiënt en hun naasten. Daarnaast geven zij aanwijzingen aan de verpleging en de voedingsassistenten over de wijze van benaderen van de patiënt en hoe het eten en drinken moet worden aangeboden. Ook onderhouden zij het contact met medebehandelaars zoals diëtisten, fysio- en ergotherapeuten. In een multidisciplinair overleg wordt gezamenlijk het behandelplan geëvalueerd en zo nodig bijgesteld.

Na ontslag van de patiënt uit het ziekenhuis zorgt de logopedist voor een overdracht naar collega logopedisten werkzaam in verpleeghuizen, revalidatiecentra of logopediepraktijken.

Aardappelpuree, doperwtjes en een beetje kip. Jan Diks at zojuist zijn eerste warme maaltijd in acht weken, met recht een mijlpaal in zijn herstel. Hij revalideert na zijn coma in het revalidatiecentrum van de Sint Maartenskliniek in Nijmegen, omringd door een team van zorgverleners. De logopedist helpt hem twee keer per dag met weer leren slikken en eten. En dat is hard werken, want (ex-)IC patiënten hebben vaak nog last van verminderde spierkracht, ook in de hals en keel. ‘Na mijn coma had ik pijn bij het slikken en was de kracht minder, vanwege langdurige intubatie tijdens mijn coma. Ik moest echt weer opnieuw leren slikken en eten.’

Hij heeft wat dat betreft al een lange weg afgelegd, die begon met het drinken van een koffielepeltje met water. Allemaal onder begeleiding van een logopedist, want iets wat gezonde mensen gedachteloos doen, is voor Jan ineens een hele opgaaf. ‘Hapje nemen, naar rechts kijken, krachtig doorslikken en daarna tot drie tellen. Met dat laatste checkt de logopedist of al het eten echt is doorgeslikt.’ En dat dan een paar keer achter elkaar, ook na een verslikking. ‘Ik doe het keer op keer en zet gewoon door. Ik geef niet op. Het is best spannend, maar ik vertrouw op de kennis van de logopedist.’

Boterham als klein taartje

Na de koffielepeltjes, kwam de vla en daarna de vaste voeding. Jan mocht kiezen. Het werd een halve witte boter-ham met jam, in hele kleine stukjes gesneden. Lachend: ‘Ik hoorde later dat sommige cliënten snakken naar kroketten of andere lekkere snacks, maar voor mij was die boterham na weken van sondevoeding al een klein taartje.’

 
En nu dus vanavond voor het eerst een warme hap. Jan is positief gestemd. Als deze lijn zich doorzet, mag hij bijna naar huis. ‘Het schijnt de goede kant op te gaan, de kno-arts zag ook geen blijvende schade in mijn keel en luchtweg na de intubatie.’

De wetenschap dat het allemaal ook heel anders had kunnen aflopen, maakt Jan nederig. ‘Je leven kan er van de één op de andere dag totaal anders uitzien. En dat weten we ergens wel, maar we denken vaak ook dat het noodlot eerder een ander treft.’ Hij gaat binnenkort naar huis met meer dan ooit het besef: gezondheid is een groot goed. En dat andere besef: goede zorg is van onschatbare waarde.

De onschatbare waarde van de zorgverlener

Jan Diks (75) dacht dat hij na een herseninfarct in 2021 zijn portie wel had gehad, maar niets bleek minder waar. Een hartinfarct maakt dat hij eind 2022 in coma raakt en onder meer zes weken op de intensive careafdeling van het Radboudumc in Nijmegen ligt. Inmiddels werkt hij samen met een team aan zorgverleners aan zijn herstel. ‘Zij zijn goud waard voor mijn revalidatie.’

Logopedie doet meer dan je denkt!

Logopedie is veel breder en meeromvattend dan veel mensen weten. Logopedie helpt bij problemen met taal, praten, eten en drinken. Want een logopedist weet alles van de mond, de tong en slikken.

De logopedist adviseert en begeleidt de cliënt, of in het geval van een ziekenhuis de patiënt, en belangrijke personen in hun omgeving. Het doel van logopedie is om beter zelfstandig te kunnen communiceren, eten en/of drinken. Zodat men zich gelukkiger voelt en meer uit het leven haalt.

Meer weten over logopedie?

Kijk op www.logopedie.nl