Pas op voor teken!

Teken komen overal voor en veel van deze spinachtige diertjes dragen de borrelia-bacterie bij zich, die de ziekte van Lyme kan veroorzaken. Deze ernstige infectieziekte kan een groot aantal verschillende symptomen geven, waaronder aandoeningen in het centraal zenuwstelsel, de gewrichten, het hart, ernstige vermoeidheid, hevige pijnen en cognitieve problemen.

Jaarlijks worden in Nederland anderhalf miljoen mensen gebeten door een teek. 22% van hen wordt besmet met de Borrelia-bacterie en 5% krijgt de ziekte van Lyme. Een groot deel van de ziektegevallen wordt tijdig behandeld. Maar bij een ander deel – de schattingen lopen uiteen van 20 tot 50 procent – wordt de besmetting niet of in een laat stadium opgemerkt en blijft daardoor te lang onbehandeld. Vooral wanneer de ziekte te laat wordt behandeld kan deze chronisch worden. Daarom is het heel belangrijk om de ziekte van Lyme te voorkomen.

Erythema migrans-huiduitslag (EM)

Een erythema migrans-huiduitslag (een rode kring, die vaak oplicht in het midden, of ook wel een rode vlek) is hét bewijs dat u bent besmet met de bacterie Borrelia burgdorferi. Deze huiduitslag vormt zich vaak rond de plek van de tekenbeet. Dit is echter niet altijd het geval. Slechts de helft van de patiënten krijgt deze huiduitslag. Heeft u een tekenbeet gehad maar geen huiduitslag, dan wil dit dus zeker niet zeggen dat u niet besmet bent. De huiduitslag kan ook op andere plaatsen dan de tekenbeet verschijnen. Wanneer u een EM heeft, dient u meteen met antibiotica behandeld te worden. Testen op Lyme is dan overbodig. Een EM wordt door artsen soms niet als zodanig herkend, men ziet de EM aan voor eczeem of een schimmelinfectie. Wees hier alert op.

De ziekte van Lyme

De ziekte begint vaak met griepachtige verschijnselen, koorts, hoofdpijn, spier en gewrichtspijn, tintelingen of plaatselijk een doof gevoel en/of algehele vermoeidheid. De ziekte van Lyme is een multisysteemziekte, die veel lichaamsfuncties en organen kan aantasten en een grote verscheidenheid aan klachten kan geven. Patiënten komen dan ook vaak bij veel verschillende specialisten terecht.

Bij elke patiënt kunnen de klachten weer anders tot uiting komen. Wanneer een patiënt verschillende symptomen heeft, die meerdere orgaansystemen betreffen en de arts geen duidelijke oorzaak kan vinden, moet zeker ook aan Lymeziekte worden gedacht.

Testen op de ziekte van Lyme

In de eerste acht weken van de infectie heeft testen op Lyme geen zin, omdat de test de antistoffen tegen de Borrelia bacterie dan nog niet aan kan tonen. Een negatieve test op antistoffen zegt in dit stadium dus helemaal niets. Ook in de latere stadia is er nog geen betrouwbare, gestandaardiseerde test die Lymeziekte met zekerheid kan aantonen dan wel uitsluiten. Dit zorgt voor veel problemen bij de diagnose. Soms tonen de testen de aanwezige antistoffen niet aan. Daarom kunnen zogenoemde “vals-negatieve” testuitslagen in alle stadia van de ziekte voorkomen.

De ziekte van Lyme is daarom een “klinische diagnose”. Dat wil zeggen dat de diagnose op basis van een combinatie van de ziekteverschijnselen, het verhaal van de patiënt, de testen en ander aanvullend onderzoek moet worden gesteld. Een negatieve testuitslag mag dus niet gebruikt worden om de patiënt van behandeling uit te sluiten. Iets wat helaas regelmatig gebeurt.

Behandeling

De Borrelia-bacterie dient bestreden te worden met antibiotica. Wanneer u er vroeg bij bent, is de ziekte makkelijker te behandelen. Bent u er laat bij dan wordt het bestrijden van de ziekte veel moeilijker. Men spreekt van chronische Lymeziekte bij een ziekteduur van meer dan een jaar. Deze vorm van Lymeziekte is erg moeilijk te genezen en vereist langdurige behandeling en herhalingsmedicatie bij terugval.

Voorkomen beter dan genezen

Gezien de ernstige vormen die Lymeziekte aan kan nemen, de problematiek rondom deze ziekte met de diagnose en behandeling, is het uitermate belangrijk dat u een tekenbeet probeert te voorkomen. U kunt de volgende preventieve maatregelen nemen:
• In de natuur op de paden blijven
• Goed sluitende kleding dragen: lange broek met pijpen in de sokken, lange mouwen, goed gesloten schoeisel en een hoofddeksel
• Lichaam bij thuiskomst controleren op teken (met vergrootglas)
• Gebruik een tekenwerend middel als DEET 40 of 50%, of Tea tree olie, of draag geïmpregneerde kleding als u vaak of lange tijd in de natuur moet zijn
• Let op: teken kunnen heel klein zijn, de larven en nimfen (jonge teekjes) kunnen kleiner zijn dan een millimeter en die zie je makkelijk over het hoofd
• De nimf is het meest besmettelijk
• Teken komen overal voor, ook in de achtertuin

Toch een tekenbeet! Wat nu?