Oppassen met opioïden
Door: Anke Lambooij, apotheker en sectorcoördinator Transparantie en Onderzoek IVM
Oxycodon, morfine en fentanyl, de zogenaamde opioïden, zijn effectieve pijnstillers, maar brengen ook nadelen met zich mee. In dit artikel vertellen we graag meer over deze pijnstillers, die volop in de belangstelling staan.
Effectieve pijnstillers bij ernstige pijn
Bij acute, ernstige pijn, bijvoorbeeld na een operatie, helpen opioïden vaak heel goed. De pijn wordt snel minder. Uw arts kan ook opioïden voorschrijven wanneer andere pijnstillers, zoals paracetamol of NSAID’s (zoals ibuprofen, diclofenac, naproxen) niet genoeg helpen. Ook bij pijn bij patiënten met kanker zijn opioïden belangrijke pijnstillers. Bij pijn die langer dan enkele weken aanhoudt (chronische pijn) helpen opioïden minder goed.
Nadelen
Opioïden kennen ook bijwerkingen. Vanaf het eerste gebruik kunt u last krijgen van verstopping. Het is daarom belangrijk dat u een laxeermiddel bij het opioïde gebruikt. Ook hebben veel mensen last van sufheid wanneer ze beginnen met opioïden. U mag daarom de eerste twee weken van het gebruik niet autorijden. Daarna is uw lichaam gewend aan het middel.
Op de lange termijn raakt uw lichaam gewend aan de opioïden. U merkt dan dat de pijnstiller minder goed gaat werken. Sommige mensen worden door opioïden meer gevoelig voor pijn. Ook kan het stoppen met opioïden lastiger worden. Heeft u langer dan een maand opioïden gebruikt? Dan kunt u ontwenningsverschijnselen krijgen als u plotseling stopt. U kunt bijvoorbeeld last krijgen van diarree, angst en onrust.
Sommige mensen raken verslaafd aan opioïden. Zij hebben steeds meer nodig en verliezen de controle over het gebruik. Dit komt echter veel minder vaak voor.
Beginnen met opioïden
Wanneer u begint met opioïden, overleg dan met uw arts hoe lang u de pijnstillers moet gaan gebruiken.
Vraag uw arts ook of u andere pijnstillers kunt gebruiken. En wat u nog meer kunt doen om de pijn te verminderen, bijvoorbeeld met fysiotherapie.
Bent u vroeger verslaafd geweest aan drugs, geneesmiddelen of alcohol? Vertel dat aan uw arts. Mensen met een verslaving in het verleden moeten voorzichtiger zijn in het gebruik van opioïden.
Stoppen met opioïden
Gebruikt u minder dan een maand opioïden en is de pijn (veel) minder geworden? Vaak kunt u dan snel stoppen met de pijnstiller. Afbouwen is dan niet nodig. Twijfelt u? Vraag uw arts of apotheker om advies.
Gebruikt u meer dan een maand opioïden? Dan is afbouwen verstandig. U verlaagt de dosering dan in stapjes. U kunt het beste met uw (huis-)arts of apotheker bespreken hoe u dit aanpakt.
Afbouwen kan zwaar zijn. Toch merken de meeste mensen dat ze zich beter voelen na het afbouwen. Zonder dat de pijn erger wordt.
Meer weten?
U kunt voor goede informatie over pijn en pijnstillers terecht op www.thuisarts.nl en op www.apotheek.nl. Kijk ook eens op www.opiaten.nl/patienten. Hier vindt u korte filmpjes met informatie voor een veilig gebruik van opioïden.
• Bent u een beginnende gebruiker? Bekijk dan het filmpje op www.opiaten.nl/patienten/voor-nieuwe-gebruikers.
• Gebruikt u al langere tijd opioïden? Bekijk dan het filmpje op www.opiaten.nl/patienten/bestaande-gebruikers
Wilt u weten of u veilig aan het verkeer kunt deelnemen terwijl u een opioïde pijnstiller gebruikt? Kijk dan op: www.rijveiligmetmedicijnen.nl
Wij zijn…
Het IVM, het Instituut Verantwoord Medicijngebruik. We geloven dat het kan, op een goede manier omgaan met medicijnen. Daar werken we al jaren aan. Artsen, apothekers, verpleegkundigen, verzorgenden en begeleiders werken met onze kennis. Voor een betere medicatieveiligheid. Voor u.
Voor een gepast gebruik van opioïden werkt het IVM samen met verenigingen van artsen, apothekers en Patiëntenfederatie Nederland in de Taakgroep Gepast gebruik van Opioïden. Zie www.opiaten.nl.
