Osteoporose, ook in uw directe omgeving
Osteoporose, ook wel botontkalking genoemd is een zwaar onderschatte aandoening. Een sluipende vermindering van botsterkte waarbij het moment van ontdekken meestal door het toeval zal worden bepaald. Je breekt plotseling iets.
Dat is een helder signaal, als die breuk tenminste opgemerkt gaat worden!
Dat is een rare opmerking; als je iets breekt, merk je dat echt wel. Toch?
Dat zou je verwachten ja, maar er zijn grote aantallen breuken die toch echt niet worden opgemerkt of als zodanig worden herkend. Dan gaat het vrijwel altijd om breuken van de ruggenwervel…of “ingezakte” wervels zoals deze breuken veelvuldig worden genoemd. Dat klinkt al direct wat minder dramatisch, maar het is toch echt een breuk. Dat gaat dikwijls hand in hand met hevige pijnklachten. Het opsporen van de onderliggende oorzaak is niet altijd even effectief. Zelf alert zijn en blijven is altijd aan te raden. Sommige wervels zakken in zonder echt pijnsignaal, maar dan ben je wel kleiner…en wellicht iets krommer geworden. Dat is helaas een blijvende schade, waarbij de belasting op de andere wervels ook hoger is geworden.
Bent u boven de 50 en iets gebroken: tijd om zelf in aktie te komen!
Volgens de laatste medische richtlijnen is een botbreuk voor mensen boven de 50 het (verplichte) moment om een diagnose naar osteoporose te starten. Die diagnose hoort op initiatief van uw huisarts of ziekenhuis te starten, maar de praktijk is weerbarstig en in de meeste gevallen komt dat proces niet goed op gang. Trek dan resoluut zelf aan de bel, want als u te maken heeft met osteoporose kunt u dat beter zo snel mogelijk weten, want dan kun je er nog veel aan doen!
Grote kans op
Osteoporose is een sluipende aandoening en komt veel vaker voor als u zou denken. Bij mensen boven de 55 is dat zelfs 1:3 vrouwen en 1:6 mannen…Momenteel in Nederland ongeveer 900.000 mensen met deze aandoening (en velen weten dat nog niet). De groeiverwachtingen voor de komende 10-15 jaar zijn nog dramatischer: +40% meer botbreuken! Daarmee kent iedereen wel mensen in zijn of haar directe omgeving die er mee te maken hebben of mee te maken gaan krijgen.
Tijdige diagnose
Bij een tijdige diagnose kan je nog maatregelen nemen om erger te voorkomen. Afwachten heeft geen zin. Het is een natuurlijk proces dat de botten in je lijf bij het klimmen der jaren langzaam in sterkte afnemen. Dus hoe eerder je aan de slag gaat om dat proces te stabiliseren des te meer profijt je ervan zult hebben. Kern van zo’n diagnoseproces is een botdichtheidsmeting middels een DEXA scanner. Een snelle en weinig belastende meting van je botten. Helaas is er geen wonderpil waarmee het probleem op magische wijze over gaat. Osteoporose is een chronische aandoening waar je de rest van je leven mee te maken zult hebben. Maar je kunt wel veel doen om de gevolgen ervan zo goed mogelijk onder controle kunt houden en daarmee zo gezond mogelijk 100 te worden.
Therapie, meer dan medicatie
Complete therapie bij osteoporose is een proces met 3 onderdelen die elkaar aanvullen en versterken. Die onderdelen horen onlosmakelijk bij elkaar, maar krijgen in de dagelijkse praktijk helaas veel te weinig aandacht als complete combinatie.
Die 3 onderdelen zijn in DEZE! volgorde: 1. goed bewegen, 2. passende voeding, 3. wellicht tijdelijke medicatie. Hierna behandelen we de 3 onderdelen nog uitvoeriger, maar eerst wat informatie over je botten
Je botten
Je botten zijn actief levend weefsel wat sterkte en structuur aan je lijf geeft en je in staat stelt om mens te zijn. Denk je botten weg en je bestaat niet meer. Je botten zijn de tentstokken van je bestaan. Anders dan deze mechanische voorbeelden als tentstokken zijn botten levend materiaal. Iedere cel in je lijf zal in de loop der tijd worden vernieuwd. Dat gaat soms vrij snel: een sneetje in je vinger is na een week al ingewisseld voor nieuwe cellen. Je botten gaan er wat trager mee om. Maar in een jaar of 7 a 8 zijn alle cellen van je botten toch wel weer vervangen.
Je botten reageren ook actief op alle krachten die erop werken en streven daarbij naar een zo laag mogelijk gewicht… daar waar sterkte niet nodig blijkt zal het dunner worden en waar de belasting hoger is zal het steviger worden. Knip dit uit en plak het boven je bed! Met deze basis kun je werken aan sterkere botten! Denk daarbij dan ook aan de termijn van ongeveer 7 a 8 jaar… het is geen snel proces.
Botten groeien en krijgen hun stevigheid to ongeveer je 30ste jaar, daarna een jaar of 20 vrijwel stabiel. Vervolgens gaat de botmassa heel langzaam afnemen. Vrouwen bouwen over het algemeen iets minder botmassa op en hebben als groot nadeel dat de overgang de hormoonhuishouding zal verstoren, waardoor in in paar jaar flink wat extra botverlies zal plaatsvinden. Doordat we steeds ouder worden komen onze botten steeds meer in de gevarenzone. Sommige onderliggende ziektebeelden zorgen ervoor dat de afname wat sneller gaat als gebruikelijk.
1. Goed bewegen
Als je botten niet te maken krijgen met stevige krachten zullen ze in sterkte afnemen. Om ze te prikkelen om sterker te worden zul je ze dus moeten belasten door te bewegen, maar dan wel goed bewegen, zodat je botten stevige krachten te verwerken krijgen. Dat doe je dus door tegen de zwaartekracht in te bewegen: trap lopen, wandelen, hardlopen, touwtje springen, vul zelf maar aan. Goed voor je spieren, maar niet erg bevorderlijk voor je sterke botten zijn zwemmen of fietsen. Immers dan word met merendeel van je lichaamsgewicht gedragen door het water of je fiets. Denk ook aan je houding, met een goede houding is de belasting van je botten optimaal. Onderuit op de bak liggen of de hele dag achter de PC werken dus zeker niet mee.
Het mag ook duidelijk zijn dat niet of weinig bewegen juist zwakkere botten zal veroorzaken en als je al osteoporose hebt gaat het dus dubbel snel de verkeerde kant uit als je achter de geraniums gaat zitten!
2. Passende voeding
Als je botten door al dat bewegen sterker willen worden hebben ze vooral de juiste bouwstoffen nodig, anders kunnen ze gewoonweg niet sterker worden. Dus moet je zorgen dat je altijd de juiste bouwstoffen in je lijf/bloedbaan hebt zitten. Tja dat klinkt simpel, maar wat zijn nu de juiste bouwstenen? De wetenschap is het er in ieder geval over eens dat dit uit gevarieerde voeding moet komen, want botten zijn meer dan alleen kalkstaafjes.
Botten hebben een complexe structuur en bestaan uit een samenstelling van een lange lijst aan stoffen, waarvan kalk (calcium) wel een belangrijk onderdeel is, maar het is slechts EEN onderdeel van het recept: “hoe maak ik gezond bot”.
Zoals in ieder recept is het geheim de juiste samenstelling en verhouding. Alles in je juiste verhoudingen en dat is nog een hele kunst.
Ook vitamines en diverse mineralen maken deel uit van het recept “gezond bot”. Vitamine D is een belangrijk en veel onderschatte ingrediënt.
Er zijn ook storende factoren die ons recept in de war kunnen brengen en het resultaat negatief kunnen beïnvloeden: Roken is stevig verstorende factor. Met roken breng je allerlei stoffen in je bloedbaan en die hebben een sterk storende werking op je recept voor sterke botten. Ook hogere doseringen alcohol hebben een behoorlijk remmende werking op het proces.
3. Tijdelijk medicatie
Je arts zal na een complete diagnose (DEXA scan en een aantal aanvullende onderzoeken) wellicht met een voorstel tot medicatie komen. Dat is dan meestal een kuur van 5 jaar! Denk even terug aan het stukje tekst over “Je botten” hiervoor en je zult begrijpen waarom dat zoveel tijd nodig heeft. Laat je goed informeren over de medicatie, de bijwerkingen en de te verwachten resultaten.
Medicatie slaat niet altijd bij iedereen even goed aan. Er zijn vele soorten medicatie, dus neem de tijd om je goed te laten voorlichten. Maar zie medicatie vooral ook als onderdeel van de hierboven aangegeven 3 stappen plan. Heb je zorgen over de medicatie. overweeg dan om in ieder geval de 2 andere onderdelen op te starten en over een paar jaar nog eens te evalueren.
Ten slot
Osteoporose is een aandoening met een belangrijke erfelijke component. Ouders die eenmaal op leeftijd kleiner en krommer werden of heupen hebben gebroken zijn een belangrijk signaal voor kinderen/kleinkinderen etc. Wees dus alert en trek zeker zelf aan de bel als je na je 50ste een botbreuk hebt opgelopen of plotseling kleiner bent geworden (wervel).
De Osteoporose vereniging is de patientenorganisatie die actief is voor de grote groep mensen met zwakkere botten. Kijk eens op de websitevoor meer informatie en een lidmaatschap.
Meer weten:
www.osteoporosevereniging.nl en www.botinbalans.nl
