Psychische problemen goed te behandelen

Zijn psychische klachten nog wel te behandelen wanneer mensen boven een bepaalde leeftijd komen? Ouderen zouden onveranderbaar zijn omdat zij vastzitten aan oude patronen. Saskia Troost en Paul van Dalen zijn beide ouderenpsychiater bij Dimence. Saskia: “Psychische klachten bij ouderen zijn goed te behandelen. Behandeling bij ouderen is eigenlijk niet anders dan bij jongere mensen.” Dimence, een instelling voor geestelijke gezondheidszorg in Oost-Nederland, heeft een onderdeel dat zich specialiseert op het gebied van geestelijke gezondheid van ouderen. De ouderenpsychiaters die daar werken houden zich bezig met behandeling van psychische klachten bij ouderen. Ouderen hebben al een heel leven erop zitten. Ze hebben al veel meegemaakt. Er zit dus veel diversiteit in deze groep. Ook wat betreft de vitaliteit. De één is geestelijk en/of lichamelijk fitter dan de andere. Dit vraagt in de behandeling ook een andere aanpak.

Saskia: ”We zien dat ouderen vaak hun klachten afdoen als lichamelijke klachten. Dit is natuurlijk best begrijpelijk. Bij het ouder hoort ook lichamelijke achteruitgang. Soms zijn lichamelijke klachten niet te verklaren. Als er verder gekeken wordt kunnen de lichamelijke klachten ook een psychische oorzaak hebben. Ouderen moeten namelijk zien om te gaan met het verlies van rollen zoals het stoppen met werken, kinderen die uit huis gaan, verlies van levenspartner en zelfstandigheid. Het voelt alsof de controle niet meer in eigen handen is. Best ingrijpend.”

Paul: “Bij behandeling van oudere mensen moet er wel met een aantal zaken rekening gehouden worden. Eventuele kortere sessies omdat ouderen wat meer moeite kunnen hebben met aandacht en concentratie, een langere durende behandeling en bijvoorbeeld huisbezoeken vanwege beperkt mobiliteit of lichamelijke klachten. Daarnaast is het bij ouderen zo dat psychische klachten nooit op zichzelf staan. Er is vaak sprake van meerdere psychische klachten of een psychische klacht in combinatie met een andere aandoening. Dit kan van invloed zijn op de behandeling. Om die reden wordt familie betrokken bij de behandeling.”

Welke behandeling past is afhankelijk van de aard van de klachten die iemand heeft. Voordat we behandeling starten doen we zorgvuldige diagnostiek. Dat wil zeggen het in kaart brengen van de problematiek en het bepalen wat voor soort behandeling nodig is. De behandeling leert mensen op een andere manier om te gaan met psychische klachten en verschijnselen, zorgen, problemen en lichamelijke klachten, om activiteiten weer op te pakken en contacten te verbeteren of nieuwe aan te gaan. De behandeling kan bijvoorbeeld bestaan uit:

• Cognitieve gedragstherapie. Een vorm van gesprekstherapie die goed werkt bij depressie-en angstklachten.
• Ondersteunende gesprekken met en behandeling door een sociaal psychiatrisch verpleegkundige, op de polikliniek of thuis. Ook is het fijn voor mensen om hun verhaal te doen wat vaak een positief effect heeft op het behandelresultaat. De sociaal psychiatrisch verpleegkundige ondersteunt hierin.
• Interpersoonlijke psychotherapie. Dit is een vorm van gesprekstherapie die speciaal ontwikkeld is voor mensen met depressie of rouw en richt zich op het verbeteren van sociale contacten.
• Systeemtherapie: therapeutisch gesprekken met de betrokkene en zijn/haar belangrijke anderen zoals de partner en de kinderen.
• Deelnemen aan groepsbehandeling, samen met patiënten die soortgelijke klachten hebben.
• Toepassen van medicatie om de psychische stoornis te beïnvloeden.