Radicale vernieuwing geestelijke gezondheidszorg

Tekst: Douwe Dronkert

Zorg moet over ménsen gaan, niet over regels

Eerder was in Seniorenwijzer te lezen over mogelijkheden voor een vernieuwings-beweging in de geestelijke gezondheidszorg. De eerste elf zorgorganisaties vormen intussen een landelijk netwerk: ‘Radicale vernieuwing langdurige ggz’. Zij werken aan een ggz waarin mensen het belangrijkst zijn. En niet de regels, protocollen of gewoontes.

Het gaat de deelnemers om wat belangrijk is voor de mensen die zorg nodig hebben, hun naasten en de mensen die zorg verlenen. Daarom werken zij aan een beweging van regels naar relaties. Met ondersteuning van het ministerie van volksgezondheid, inspectie en zorgkantoren. Zij hebben daar al goede ervaringen mee opgedaan in een andere radicale vernieuwingsbeweging, in de verpleeghuiszorg en zorg thuis.

‘Kampvuurgesprekken’

In elke deelnemende organisatie gaan mensen die zorg krijgen, naasten, zorgverleners, ervaringsdeskundigen, managers en bestuur allereerst met elkaar in gesprek om het vuur van vernieuwing verder op gang te brengen. Deze eerste uitwisselingsbijeenkomsten (‘kampvuurgesprekken’) smaken al naar meer.

Relatie en zorgbehoeften voorop

Zo willen mensen bij een van de zorgorganisaties meer vanuit behoeften van jongeren die met zorg te maken hebben de zorg organiseren en ondersteunen bij wat zij nodig hebben voor hun herstel/ontwikkeling. Hierbij mogen financiële kaders en juridische afbakeningen, zoals tussen jeugdzorg en volwassen ggz, geen obstakel zijn. Ze willen aansluiten bij de jongere en deze waar nodig tijd gunnen in het herstel. Dat kan bijvoorbeeld betekenen dat het nodig is om eerst eens zes maanden te landen op een locatie. En niet direct druk te voelen vanuit een trajectplan om parallel te werken aan herstel, zelfstandig wonen, maatschappelijke participatie en andere doelen die beleidsmatig belangrijk worden gevonden. Samen met de jongere keuzes maken dus; vaste eisen uit trajectplannen zijn ondergeschikt.

Potentie

Mensen van cliënt tot bestuurder raken in gesprek over mogelijkheden. “Wat mij raakt is dat iedereen los van zijn rol een eigen unieke motivatie heeft. Dat hoor en voel je nu, dat motiveert. In je normale werk ben je je daar voor het grootste deel niet bewust van en da’s eigenlijk jammer. Want daar zit een groot potentieel van onbenutte energie.” Aldus een psychiater.

Door heel het land

Deelnemende zorgorganisaties zijn actief in steden en op het platteland, verspreid door Nederland. Ook de organisatie-grootte varieert: van kleine tot grote organisaties. De achtergronden van mensen die zorg/ondersteuning krijgen verschillen: van kinderen tot volwassenen. En het gaat om ggz-organisaties, organisaties voor beschermd wonen, maatschappelijke opvang en combinaties daarvan. Deelnemers bieden ook forensische zorg en zorg aan mensen met verslavingsproblematiek.

Landelijke organisaties de Nederlandse ggz, kenniscentrum Phrenos, Trimbos-instituut en Valente zijn partner van de beweging. Net als LOC Waardevolle zorg: initiatiefnemer die de beweging ook organisatorisch ondersteunt. Volg de ontwikkelingen via: www.rvggz.nl.