Stichting Het Drentse Landschap; Waard om mee weg te lopen

Drenthe heeft veel te bieden. Bossen, plassen, vennen, heide, riviertjes, rustieke weidse landschappen met schilderachtige dorpjes en prachtige brinken en essen. Bijna nergens in Nederland is de verscheidenheid aan landschap zo divers als in Drenthe. De landschappen van Drenthe zijn gevormd onder invloed van eeuwenlang menselijk handelen. Ze zijn dan ook voortdurend aan veranderingen onder hevig. De bevolking groeit: steden en dorpen zoeken ruimte voor woonwijken en industrieterreinen, nieuwe wegen worden aangelegd en de behoefte aan recreatie neemt toe. Bij deze ontwikkelingen is het belangrijk Drenthe mooi en leefbaar te houden. Wat we hebben aan natuur, bijzondere landschappen en cultureel erfgoed moeten we koesteren.

Stichting Het Drentse Landschap is een van de organisaties die zich al ruim 80 jaar bezighoudt met natuurbehoud en landschapbeheer. Ze werd in 1934 opgericht. Aan de wieg van deze nieuwe organisatie stonden mensen die zichzelf de opdracht hadden gegeven alles wat in Drenthe aan natuur, landschap en cultuur waardevol was te behouden of verder te ontwikkelen. En aldus geschiedde… Het Drentse Landschap beheert momenteel bijna 8000 hectare natuurgebieden, 250 gebouwen waaronder vele monumentale, tientallenhunebedden en andere archeologische waardevolle objecten. Met name de activiteiten op het gebied van het culturele erfgoed zijn de laatste jaren sterk toegenomen.

Langdurig onderhandelen

De geschiedenis van onze stichting begint eigenlijk met het verwerven van het reservaat Kampsheide, een gebied nabij Rolde. Dit gebeurde in 1948, veertien jaar na de oprichting van de stichting in 1934. Kampsheide is niet alleen vanwege dit gegeven een bijzonder terrein. Het herbergt een rijke geschiedenis van de mens en de natuur van 3500 voor Chr. tot heden.
De onderhandelingen over de aankoop van Kampsheide met de familie Gratama, een belangrijke invloedrijke Drentse familie, startten al in 1939. De familie had het heideterrein bij de scheiding der marke in 1848 toegewezen gekregen. De heer H.W. Bloemers, de toenmalige secretaris van Het Drentse Landschap, voerde de onderhandelingen met de eigenaresse, H.J. von Baumhauer-Oldenhuis Gratema. Omdat ze het niet eens kunnen worden over de prijs worden de onderhandelingen afgebroken. Gelukkig zijn de gesprekken in 1948 succesvoller en wordt de stichting eigenaar van haar eerste natuurreservaat. De uit de zeventiende eeuw daterende monumentale boerderij Kamps viel toen buiten de verwerving. Het Drentse Landschap kreeg deze in 2002, mede dankzij steun van de Provincie Drenthe, in bezit nadat de laatste bewoner, Willem Braam, is overleden.

Beheer kampsheide

In het natuurterrein Kampsheide zijn alle voor het Drentse landschap zo kenmerkende elementen bij elkaar aanwezig. Er zijn droge heideveldjes, jeneverbesstruwelen en natte heidegebiedjes. Diverse watervogels gebruiken één van de mooiste vennetjes van Drenthe als pleisterplaats. U treft er oude eiken- en beukenbossen aan, drasse madelanden en houtwallen. Die variatie in het landschap maakt het gebied extra boeiend.

Bij het beheer speelt het behoud van de archeologische rijkdom van het gebied een belangrijke rol. Verspreid in het fraaie landschap zijn talrijke sporen terug te vinden uit het verleden, zoals grafheuvels, een Celtic field en een hunebed. Een eindje verderop bevindt zich het Tumulibos dat samen met Kampsheide deel uit maakt van een oorspronkelijk aaneengesloten prehistorisch grafveld, dat ooit ongeveer 150 grafheuvels uit de brons- en ijzertijd telde.
Wie Kampsheide wil bezoeken kan dat op eigen gelegenheid doen (paaltjesroute met paarse koppen volgen). De ingang van het terrein bevindt zich aan G.A.M. van den Muyzenbergpad ten westen van Balloo.

Nieuwe kansen

Het Drentse Landschap doet meer dan alleen aankopen, onderhouden en beheren van natuur, landschap en cultureel erfgoed. Ook schept zij kansen voor de natuur door op diverse plekken in Drenthe het landschap opnieuw in te richten. Dit gebeurt bijvoorbeeld in het Hunzedal, maar ook in het Oude Diepgebied. Hier wordt geprobeerd door het stimuleren van de natuurlijke processen, de natuurlijke omstandigheden van vroeger zoveel mogelijk terug te krijgen.

Tijdens en direct na het verstillen van het geronk van de bulldozer is het verschil tussen een natuurontwikkelingsproject en een bouwput vaak moeilijk uit te leggen. Het is echter verbazingwekkend om vervolgens de veerkracht van de natuur aan het werk te zien. De eerste zandhoop ligt er nog niet of er zitten al oeverzwaluwen in. De graafmachine is nog niet eens weg of kleine plevieren nemen luidkeels bezit van ’hun’ territorium. In een grote nieuwe slenk, waarvan nog maar moet blijken of het water erin zal blijven staan worden enkele weken na de aanleg al tiendoornige stekelbaarsjes gevangen. Raadselachtig waar ze zo snel vandaan komen. Maar ook zaden van heideplantjes, worden uit diepe slaap van vaak tientallen jaren gewekt. En zij zijn niet de enige. Veel plantensoorten blijken tot dergelijke toverkunstjes in staat.

Eropuit!

Natuur is er ook vooral om van te genieten. Het zijn plekken om bij te komen van de dagelijkse beslommeringen, om te ervaren hoe mooi het is als de lente begint of te ontdekken dat stilte nog steeds bestaat. Natuurgebieden zijn heerlijk om door heen te wandelen of te fietsen. Drenthe heeft een ongekend aantal wandel- en fietsroutes. Op de website van Het Drentse Landschap is een aantal routes gratis te downloaden: www.drentslandschap.nl.

Actie

Wilt u meer weten over Het Drentse Landschap en haar activiteiten? Speciaal voor de lezers van de seniorenwijzer hebben we een actie om kennis te maken met onze stichting (geldig tot december 2016). Stuur een e-mail naar info@drentslandschap.nl o.v.v. ‘cadeauSW2016’ samen met uw naam en adresgegevens. U bent dan gratis één jaar beschermer van Het Drentse Landschap en ontvangt:
• 4 x een mooi en informatief tijdschrift over de Drentse natuur en het erfgoed.
• 4 x per jaar een wandel- of fietsroute
• 4 x per jaar de activiteitenagenda.

Graag heten we u welkom in een van onze natuurgebieden of bij een van onze activiteiten!

Sonja van der Meer is hoofd communicatie van Stichting Het Drentse Landschap.